Ingurumenak osasunean duen eragina azaltzen duten bideo batzuk, gure ikaskide batzuk eginikoak. Ea gustokoak dituzuen

 

 

 

 

 

 

Yolanda Tifoia

 

 

Orain dela bi aste, Filipinasek lur planetan gertatu den tifoi arriskutsuenetariko bat  jaso zuen. Tifoiak Yolanda du izena, eta sortutako kalteak ugariak izan dira.

 

Tifoiak, Ozeano Barean eta Indiako Ozeanoan gertatzen diren fenomeno meteorologikoak dira. Behe-presio gune (inguruko presio atmosferikoa baino txikiagoa duen gunea) baten inguruan sortzen diren ekaitz sistemak dira, eta normalean haize bortitzak, tornadoak, uholdezko euriak eta itsas handi zikloikoak sortzen dituzte. Zikloiak; nukleo beroa (begi izenekoa), begi inguruko hormak eta inguruan euri alboak dituzte, hauek dira benetan kalteak sortzen dituztenak.

 

Tifoi bat sortzeko, hurrengo ezaugarriak eman behar dira: Itsasoko ura, 26,5ºC-tan egon behar da, gainazala oso arin izoztu behar da,hezetasun handiko ingurunea izan behar da, aire masa hotz bat egon behar da azkar jaisten dena eta ekuatoretik 10 gradutara kokatuta dauden lekuetan gertatzen dira; hau da ezaugarri guzti hauen nahasketak tifoiak sortzen ditu.

 

Tifoi bat zer den jakinda, argiago ikusi dezakegu Yolanda tifoiaren eragina. Dakigunez, tropikoetan gertatzen den fenomeno atmosferikoa da,  26,5ºC inguru gertatzen dena. Horregatik Filipinasen tifoiak maiz ematen dira, baina kasu honetan, negutegi efektua dela eta gure planetako itsasoen uraren tenperatura izugarri igotzen ari denez Yolanda tifoiak izugarrizko kalteak ekarri ditu. Ozeano Bareko tenperatura 30ºC  ingurukoa da eta honen ondorioz gertatzen diren fenomeno atmosferiko guztiak gero eta bortitzagoak dira.

 

 

 

 

Informazio gehigarria:

 

http://huracanesrd.blogspot.com.es/p/condiciones-en-el-oceano-pacifico-este.html

 

http://www.eitb.com/eu/albisteak/mundua/osoa/1734538/yolanda-tifoia-filipinetan--milaka-lagun-ebakuatu-dituzte/

ARANTZA LANDA ETA ANDOITZ ARTETXE

 

 

FLORA

Kaixo lagunok, ni Flora naiz. Orain dela urte gutxi heldu nintzen ikastola honetara. Gure Lur maite honen berri ematera nator. Bere egoera hobeto azaltzeko orain oso famatua den bidai espazial harrigarria egin dut. Zuek egora ulertzeko ipuin baten bitartez kontatuko dizuet:

 

“Bazen behin mundu ilun bat. Bere kolorerik nagusiena beltza zena. Mundu hori Lurra zen. Ikusten zen Lurra triste zegoela, bere aurpegia malkoz beteta zegoen eta. Orain dela 200 urte Lurrak zuen kolore berde bizi hori guztiz galdu egin zen gizakiaren eraginez. Superpopulazioak, denbora tarte txikian jende kopurua izugarria gehitzea, industria asko egotea bultzatu zuen. Eta honek, airearen kutsadura eragin zuen.  Honez gain, itsasoan zeuden arrainak desagertu ziren arrantza masiboa zela eta. Ondorio nabarmenena Lurraren barneko tenperaturaren goraldia izan zen. Penagarria zen Lurra egoera horretan ikustea. Eta hala izan bazan, sar dadila kalabazan eta ager dadila Lauaxetako plazan. “

Kaixo lagunok, ni Flora naiz. Orain dela urte gutxi heldu nintzen ikastola honetara. Gure Lur maite honen berri ematera nator. Bere egoera hobeto azaltzeko orain oso famatua den bidai espazial harrigarria egin dut. Zuek egora ulertzeko ipuin baten bitartez kontatuko dizuet:

 

“Bazen behin mundu ilun bat. Bere kolorerik nagusiena beltza zena. Mundu hori Lurra zen. Ikusten zen Lurra triste zegoela, bere aurpegia malkoz beteta zegoen eta. Orain dela 200 urte Lurrak zuen kolore berde bizi hori guztiz galdu egin zen gizakiaren eraginez. Superpopulazioak, denbora tarte txikian jende kopurua izugarria gehitzea, industria asko egotea bultzatu zuen. Eta honek, airearen kutsadura eragin zuen.  Honez gain, itsasoan zeuden arrainak desagertu ziren arrantza masiboa zela eta. Ondorio nabarmenena Lurraren barneko tenperaturaren goraldia izan zen. Penagarria zen Lurra egoera horretan ikustea. Eta hala izan bazan, sar dadila kalabazan eta ager dadila Lauaxetako plazan. “

 

 

 

 

ZER EGINGO DUZU ZUK HAU LORTZEKO?

       Flora

Ikasturtea amaitu da eta orain?

Jarraitu hartutako ohitura onak garatzen eta ez ahaztu planetako biztanleok beti alerta egon behar garela!

http://www.youtube.com/watch?v=zFD7aU1_vb0

Tranpak eta pozoiak biodibertsitatean duten eragina

Karniboroak haragijale izaki, etsai izan ditugu sarri. Baserrietako txitak eta oiloak direla, larreetako ardiak, edo erreketako arrainak, ohikoa izan da piztia horiekiko ezinikusia. Eta tranpak eta pozoiak erabiliz egin izan diegu aurre. "Tranpak ez dira hain kaltegarriak ,tranpa batekin gehienez ere animalia bat edo bi hilko dituzu. Baina, pozoia... Pozoi asko zabal daiteke ahalegin gutxirekin, eta ez dakizu zenbat animalia hiltzen ari zaren, ez eta zer animalia ere. Pozoia benetako mehatxua izatera iritsi zen. Otsoari, adibidez, kalte asko egin dio pozoiak". Baina egoera aldatu egin da."Gaur egun, tranpak jartzea ez da hain ohikoa, eta zorionez, pozoia dagoeneko ez da erabiltzen. Oso arraroa da gaur egun Euskal Herrian pozoia ikustea. Egundoko aurrerakada izan da hori". Euskal Herrian biodibertsitatea haragijaleetean 12 espezietan banatuta dago eta batzuk behera egin dute ehizaren eraginez.

Fukushima, bere onera itzuli nahian

Bi urte igaro dira Fukushiman lehenik hondamendi naturala eta haren ondotik nuklearra gertatu zirela, eta egoera bere onera etorri gabe dago oraindik. Normaltasunera itzultzeak luze joko du, gainera: iazko gobernuak egindako planaren arabera, 40 urte inguru beharko dira hondatutako erreaktoreak kentzeko eta zentrala erabat eraisteko. Oraingo gobernuak, ordea, epeak laburtu nahi ditu, eta horretara bideratu du aurrekontuen zati bat.

Izan ere, hondamendiaren aurretik, Japoniak zentral nuklearretatik lortzen zuen elektrizitatearen % 30. Hala eta guztiz ere, geroztik geldirik daude herrialdean egoera onean dauden 50 erreaktoretatik 48. Berez, horien ordez, energia berriztagarrietan oinarritutako instalazioak irekitzeko asmoa zutela adierazi zuen gobernuak, eguzki-energia, eolikoa eta olatuena baliatzeko. Hala ere, badirudi energia nuklearra ere ez duela baztertu nahi, eta zentralak segurtasun-neurri berrietara egokitzeko lanak azkartu nahi ditu.

Zertan dute antza diesel auto batek eta txita batek?

http://zientzia.net/zientzia-tb/teknopolis-partikula-kutsatzaileen-emisioa-gutxitz/, bideo honen bitartez, ikusi ahal dugu honen erantzuna. Italiako Milaneko egoerari buruz hitz egiten da batez ere eta oso txarra dela agertu da, egun guztietan smoga gutelako eta metanoaren kantitateak geroz eta handiagoak dira.

Islandiako bolkanak

Islandia munduko aktibitate bolkaniko gehien duen herrialdea da. Hauek herrialdearen erdian agrtu zen arrakalagatik agertu dira eta oraindik aktibo diraute hau mugitzen delako.Bolkana hauek garrantzia historiko handia dute, eztanda egitean sumendiak aztarnak utzi ditu eta horrek nutrienteak daramatela. Denborarekin nutriente horrek izotzaren azpian geratzen joan ziren eta gaur egun aztertu daikegu zein den garai hartan egon zen nutriente kantitaea. Islandian bizitzeko arrisku mapak egin behar dira, etxebizitzak zabaltzerakoan bolkan askok izugarrrizko arriskua delako.

Uraren Kutsaduraren faktore nagusiak lurralde garatuetan

Uraren erabilera masiboa industrietan da honen kutsaduraren eragin zuzena, uraren propietateak zuzenean aldatzen direlako. Gero guk sortzen dugun kutsadura organikoa baita uraren kolorea aldatzen du estekikoki itsusia eginez, marroiak eta usain txarrekoak. Baita eragin handia daukagu detergenteen erabilera masiboarekin, asko erabiltzen ditugulako gure arropak garbitzeko eta gero urara botatzean pHa  bajatzen da azidoa bihurtuz eta animalien portaerak aldatuz. Normalean ura ez badago oso kutsatuta, bere kabuz garbitzen da, baina beste itzulezina da.

Ur kontsumoa %16 murriztea lortu dute azken urte bian

Martxoaren 22an, Uraren Nazioarteko Eguna izan zela-eta eman ditu jakitera datuok Udalak. Iazko ur kontsumoaren datuak 2009koekin alderatuta jasotako emaitzak dira goian aipatutakoak.

Zehaztu dutenez, ur-eskaria %16 murriztuta, urtean %15eko diru-aurreztea lortu da, udal arduradunen arabera (urtean 145.000 euro). Nabarmendu dute baita 2011n, biztanleko 115 litro ur kontsumitu zela eguneko eta 2004an 130 litro.

Alkate Aitziber Irigorasek azaldu duenez, ur-hornidura sarearen kudeaketa hobetzeko eta kontsumoa murrizteko plangintzaren barruan jaso izan diren helburuak bete ditu Durangok: ur-eskaria murriztea (etxeetako, zerbitzuen  eta industria sektorekoa), batetik, eta, bestetik, sareko ur galtzeak edo kontrolik gabeko kontsumoa murriztea. Udaletxean bertan hasi ziren lehenego neurriak hartzen 2008an: instalazio guztietan ur-kontagailuak jarri ziren, ur-emariak jaisteko erreduktoreak ezarri ziren eraikin publikoetan eta udaleko lan-brigadaren Ekoskan ingurumen-egiaztagiria jarri zen martxan. "Horretara, eraikin publikoetan uraren kontsumoa %48 murriztea lortu genuen".

2009an, berriz, "ur-sarearen sektorizatzeagaz eta hornidura sarearen monitorizatzeagaz ur galerak murrizteko  plangintza" jarri zuen martxan Udalak. Horrek ur galerak detektatzeko neurriak ere batzen zituen. Espainiako inbertsio-funtsaren diru-laguntzekin egin zitzaion aurre plangintza horri; 700.000 euroan eman ziren lanok. Ur-hornidura sareari eta ura aurrezteri dagokionez aurrera eroan den egitasmo "garrantzitsuena" izan da hori.

Udaleko Gobernu Taldeak adierazi duenez, martxan jarritako egitasmo horren bitartez, %37 murriztu da kontrolik gabeko kontsumoa edota ur-galera maila. Ur-Partzuergoaren arabera, "normala" da sareko ur-galera maila hori, udal arduradunek jakin eragin dutenez.

Mikel Artaraz

HIRI GARRAIOAREN ALDE ONAK

AHAL DUZUN GUZTIETAN ERABILI GARRAIO PUBLIKOA

• Ibilgailu pribatuak baino gutxiago kutsatzen du. Hirian egiten diren lekualdatzeen artean aukerarik ekologikoena da garraio publikoa, aireratzen diren gasak askoz ere gutxiago baitira.
• Ibilgailu pribatuaren erabilera masiboak hiriak buxatzen ditu, eta zaratatsuago eta zikinago bihurtzen. Hori dela-eta, garraio publikoa aukera egokiena da hiriko mugikortasuna hobetzeko eta, neurri handi batean, auto ilarak saihesteko.
• Gainera garraio publikoa erabiltzea auto pribatua erabiltzea baino merkeagoa da. Kalkulatu automobilaren gastuak, mantentze gastuak, asegurua, aparkalekua eta erregaia.
• Denbora aurrezten duzu. Askotan, automobila erabiltzen dugunean denbora asko behar izaten dugu aparkalekua aurkitzeko saturatuta dauden inguruetan. Garraio publikoan bidaiatuta zailtasunik eta estresik gabe iristen zara nahi duzun tokira.

Mikel Artaraz

INGURUMEN-KRISIARI AURRE EGITEA 

Hirurogeiko hamarkadan, ezarritako hazkunde eredua zalantzan jartzen hasi zen, ingurumenean eragiten zuen inpaktua salatuz. Gizakia bere ingurumena –bertan murgildua egonik– modu desberdinean ikusten hasi zen eta gizaki-gizarte-ingurumen harremanen pertzepzio berri bat indartuz joan zen. Urte haietan zehar, planetan areagotuz doan hondamena oztopa zezaketen hezkuntza-neurriak (besteak beste) proposatzen hasi ziren txosten eta agirietan. Ingurumen hezkuntza, gaur egun ulertzen den moduan, kontzeptu berri samarra da, eta hirurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran lehen planoan azaldu zen. Berrikuntza hau da: ingurumenak hezkuntzaren helburu eta subjektu bilakatzeko adina indar hartu du, eta ez da hezkuntza-tresna, ikasi beharreko eduki edo baliabide didaktiko hutsa, lehen zen bezala. Proposamen horiek elkarteen, gobernuz kanpoko erakundeen eta hezitzaileen ahalegina ekarri dute eta, ingurumen heziketaren kontzeptualizazioan laguntzeaz gain, batez ere praktikan jartzea lortu dute. Mikel Artaraz

Hiri-mailako eta maila lokaleko eraginak

Hiri-mailako eraginei dagokienez, kontuan izan behar da industriak, berogailuek edo trafikoak igorritako gasak eremu geografiko txikietan kontzentratzen direla, sakabanatzeko zailtasunak izaten dituztela eta hartzaileengandik oso distantzia txikira egoten direla. Airearen kalitate txarrak dituen ondorioak kasu bakoitzean dauden poluitzaileen araberakoak dira, bai eta horien eraginpean emandako denboraren araberakoak ere. Oro har, leku jakin bateko atmosferaren poluzioak ondorio kaltegarriak izaten ditu pertsonen osasunean, esate baterako, arnas hartzeko zailtasunak, muki-mintzetan kalteak, kantzerigenoak izan daitezkeen poluitzaileen eraginpean dauden populazioetan minbizia handitzea, metal astunetatik eratorritako beste pozoitze-mota batzuk, etab. Ekosistemei ere eragiten die, poluitzaile batzuek landareen edo animalien populazioengan eragina baitute. Horrez gain, erabilera arrunteko ondasunetan edo kultura-ondasunetan ere kalte materialak sortzen dira, adibidez, metalen edo harrien korrosioa, pintura edo goma bezalako material organiko batzuen oxidatzea, edo fatxaden gainean partikulak metatzea.

Mikel Artaraz

Lauaxeta Ikastola Aktibatu+ Programan parte hartzen ari da. Programa horren helburua da eskolan energiaren erabilera hobea egitea, bertako langileen eta ikasleen ohiturak aldatuz.

Prozesu horri hasiera emateko, Lauaxeta Ikastolak lehenengo ikuskapena egin du, gaur egun erabiltzen den energia-kantitatea zehaztu eta energiarekin zerikusia duten ohitura desegokiak antzemateko. Lehenengo ikuskapenaren emaitzak txosten honetan jaso dira.

Ondoko taulan ageri da eskolan 4 astetan

(neurketa-aldia: 2012ko azaroa eta abendua bitartean) erabiltzen den energia-kantitatea (elektrizitatea eta gasa) eta horrek sortzen duen CO2 kantitatea. Horrekin batera, ikasturtean sortzen den CO2 kantitatea ere ageri da.

Urtebetean, energia kontsumoak sortutako CO2 kantitatea honen parekoa da:

Ondorioa

Orain arte entregatutako datuak oso interesgarriak dira. Lan egokia egin da hurrengo komunikazio kanpaina dibertigarri eta eraginkorrak prestatzen lagunduko duena. Hauek dira Lauaxeta Ikastolan Aktibatu+ taldeak bere komunikazio kanpainen bidez hobetzen lagundu beharko lukeen arlo nagusiak: 

• Argiak 
• Tresna Informatikoak ( monitoreak/ ordenagailuak/ eramangarriak)
• Inprimagailuak

 Pasadan urteko datuekin konparatu ditugu eta honako emaitzalk lortu ditugu

Beraz, ondorio bezala atara daikegu, hobetzen jarraitu behar dugula, nahiz eta pasadan urtetik ona hobetu izan.

Krisi isuriak ingurumenari kalte

Krisi ekonomikoak ingurumenari ere eragiten dio. Epe motzera begiratuta, onerako ere izan daitekeela pentsa dezake batek baino gehiagok: jendeak gauza gehiago birziklatuko ditu, energia eta erregai gutxiago kontsumituko du, eta erositako gauzak hobeto zainduko ditu, gehiago iraun dezaten. Baina erakunde ekologistak oso kezkatuta daude, eta erakunde publikoei begira, ea orain ez duten joera aldatuko eta iraunkortasunaren aldeko lana bigarren mailan jarriko. Ahalegin guztiak ekonomia indartzera eta bultzatzera bideratzen badituzte, eta horrek erabateko lehentasuna hartzen badu, ingurumenak kalte handiak jasan ditzake.

WWF/Adena erakundearen Petrolioaren Behatokiak emandako datuen arabera, 2008ko lehen seihilekoan, Espainian dezente gutxitu dira CO2 isuriak, jendeak gutxiago kontsumitu dituelako gasolioa eta gasolina. Baina ez da izan Espainiako kontua soilik: mundu guztian gutxitu dira isuriak. Itxura guztien arabera, krisi ekonomikoak eragin du hori, eta petrolioak azken hilabeteetan izan duen prezioak.

   Mikel Artaraz

Lurraren egunari buruzko bideoa

Bideo honeek gure Lurraren garrantzia azpimarratzen dabe. Lurran dagoen bizitza defendatuz eta honen kontsrebaketa beharrezkoa defendatuz.Bideo honeek Lurraren eguna azaltzen dabe.

Apirilak 22. Ama Lurraren Nazioarteko Eguna

Apirilak 22. Ama Lurraren Nazioarteko Eguna

Lurra Planetak krisialdi global latzari egin behar dio aurre. Ekonomia eta gizarte garapena zama jasanezina ezartzen ari zaio gure ingurugiroari. Produkzio eta kontsumo patroi desegokiek eta baliabideak modu desberdinean banatzeak Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko desberdintasuna areagotu dute. Kalkulatzen denez, munduko gainerako aldeetan mundu garatuan bezala kontsumituko balute, lau Lur planeta gehiago beharko genituzke. 

Baina bat baino es dugu, beraz egun honetan pentsatu behar dugu noiz arte jasango du gure bizi modua. 

Egun honen helburua da “gure etxea Lurrak eta bere ekosistemek osatzen dutela aitortzea eta natura eta Lurrarekiko armonia sustatzea ezinbestekoa dela gogoraraztea, gaur egungo zein biharko belaunaldien ekonomi- , gizarte- eta ingurumen-beharrizanen arteko oreka justua lortzeko”

Urte honetako  maskota

BALIABIDEEN AGORPENA

Munduko baliabide erabilienak hurrengokoak dira: petroleoa, ura, mineralak, zuhaitzak(zura et fruituak ateratzeko), lurra(elikagaiak lortzeko) eta animali eta arrain mota batzuk.

Baliabide honeen %80a biztanleriaren %20a erabiltzen dau.

Goian azaldutako edozein balidabide explotatzeko, gizakiak petrolioaren ondorengoak erabiltzen dauz, bai garraiobiderako, bai produkzioa lortzeko. Horregatik, explotatutako edozein baliabide eragin anbiental handia dauka. Hau da, erregai fosilak erabiltzerakoan berotegi efektua bultatzen dogu klima aldaketa bultzatuz, ozono geruzaren suntsiketa, baliabideen agorpena...

Gainera, garapenean dauden 3.munduko estatuak 1.go munduko herrialdeen kontsumismoa jarratu nahi dabe; eta hau arazo larria da. Ez gara ohartzen munduko baliabideen %50a agortu dala eta Lurrak 5 millio urtetan ekoiztu dauazan baliabideak egun urte batan kontsumitzen doguzala.

Ondorioz, bideo hau topatu dot zeinek oso ondo azaltzen dau erregai fosilak izan daben bilakaera eta adierazten dauana etorkizun egoki bat edukitzeko, zelan bultzatu behar dan garapen jasangarria.

http://www.youtube.com/watch?v=jTHI-fNuXu8
                   
                                                                                                    Eukene Oarbeaskoa

HEZEGUNEEN GARRANTZIA

 2013ko otsailaren 2an hezeguneen nazioarteko eguna ospatu zen. Egun honi garrantzia ematen zaio jendeak kontzientzia hartu dezan hezeguneen garrantziari buruz.

Hezeguneen garrantzia bermatu behar da hurrengo arrazoiengatik:

• Uholde arriskua gutxitzen dutelako.
• Kutsadura kontrolatzen dute (ur guneetan).
• Klima erregulatzen dute.
• Bioanistazuna kontserbatzen laguntzen dute.

Guzti horregatik, hezegunei Lur planetaren giltzurrunak deitzen zaie, baso eta ozeanoekin batera munduko ekosistema garrantzitsuenak izanik.

Hezeguneak Euskal Herria

30 heze gune gehiago ezarri dira Euskal Herrian, jendea kontzientziatuz, natura zaintzeko helburuarekin. Sartu diren azkenak honako hauek izan dira; Arreo lakua, Urdaibai eta Salburua, balio ekologiko handia dutenak.

Espainia heze guneak dituzten herrialdeetatik hirugarrena da heze guneen kantitatea eta garrantzia kontuan hartuz.

2013ko Hezeguneen Mundu "Uraren kudeaketa bere helburu nagusia da, ura eta hezegune interdependentzia sustatzea da, bere leloa.

El reciclaje en España

Berziklapena bultzatuz aurrera pauso handi bat emango geunke

La Contaminacion del Agua (Ambiental)

URAREN PROBLEMATIKA MUNDUAN

• Munduko uraren %97 gazia da.
• Ur gezaren %1 bakarrik eskura daikegu.
• Munduan 1000 milioi pertsonak ez daukie edateko urik.
• 958.543 bilioi litro ur kontsumitu dira aurten.
• 1.153.138 pertsona hil dira ur kutsatuaren ondorioz.
• 1.338.423.800 pertsonak ez daukie ur potablerik eskuragarri.

Mikel Artaraz